एअरबस विमानांमध्ये सौर किरणांच्या तीव्रतेमुळे सॉफ्टवेअर त्रुटी; जगभरातील हजारो उड्डाणे विस्कळीत

Indigo Airbus A320: लंडनमधून मिळालेल्या बातमीनुसार, युरोपियन कंपनी एअरबसने आपल्या लोकप्रिय A320 कुटुंबातील विमानांसाठी तातडीची सॉफ्टवेअर दुरुस्तीची मागणी केली आहे. या विमानांच्या फ्लाय-बाय-वायर सिस्टममध्ये एक समस्या आढळली असून, ती सूर्याच्या तीव्र विकिरणांमुळे उद्भवते. या विकिरणांमुळे विमानाच्या उंची आणि नियंत्रणाशी संबंधित डेटा दूषित होऊ शकतो, ज्यामुळे पायलटांच्या सूचना योग्य प्रकारे अमलात येत नाहीत. ही बाब ऑक्टोबर महिन्यात घडलेल्या एका घटनेनंतर समोर आली, ज्यात जेटब्लू एअरलाइन्सच्या एका विमानाने अमेरिका ते मेक्सिकोच्या उड्डाणादरम्यान अचानक उंची गमावली आणि त्यात पंधरा प्रवासी जखमी झाले. विमानाला फ्लोरिडात आणीबाणीचे लँडिंग करावे लागले.

एअरबसच्या एकूण फ्लीटपैकी निम्मी म्हणजे सुमारे सहा हजार विमाने या समस्येने प्रभावित झाली आहेत. यात A318, A319, A320 आणि A321 ही मॉडेल्स येतात. युरोपियन युनियनच्या एव्हिएशन सेफ्टी एजन्सीने (EASA) याबाबत आणीबाणीचे निर्देश जारी केले असून, या विमानांना प्रवासी घेऊन उड्डाण करण्यास मनाई करण्यात आली आहे. मात्र, रिकाम्या विमानांना मेंटेनन्स सेंटरपर्यंत जाण्यासाठी फेरी फ्लाइट्सची परवानगी आहे. कंपनीने सांगितले की, बहुतेक विमानांसाठी ही समस्या तीन तासांच्या सॉफ्टवेअर अपडेटने सोडवता येईल, तर सुमारे नऊशे जुन्या विमानांसाठी हार्डवेअर बदलावे लागेल, ज्यात थोडा अधिक वेळ जाईल. एअरबसने या निर्णयामुळे होणाऱ्या असुविधेबद्दल दिलगिरी व्यक्त केली असून, ते म्हणतात की ही एक दुर्मीळ घटना आहे, पण सुरक्षिततेला प्राधान्य देणे गरजेचे आहे.

या निर्णयामुळे जगभरातील विमान वाहतुकीत मोठा गोंधळ उडाला आहे. ब्रिटिश सिव्हिल एव्हिएशन अथॉरिटीने (CAA) सांगितले की, येत्या काही दिवसांत काही उड्डाणे रद्द होऊ शकतात किंवा उशीर होऊ शकतो. CAA चे पॉलिसी डायरेक्टर टिम जॉन्सन यांनी म्हटले आहे की, विमान वाहतूक ही जगातील सर्वात सुरक्षित साधनांपैकी एक आहे आणि अशा कठोर देखभालीमुळेच समस्या वेळीच ओळखल्या जातात. ब्रिटनच्या ट्रान्सपोर्ट सेक्रेटरी हायडी अलेक्झांडर यांनीही सांगितले की, ब्रिटिश एअरलाइन्सवर या समस्येचा प्रभाव मर्यादित आहे आणि ही समस्या इतक्या लवकर शोधणे हे जागतिक एव्हिएशन सुरक्षेचे सामर्थ्य दाखवते.

विमान कंपन्यांवर या घटनेचा वेगवेगळा परिणाम दिसून येत आहे. फ्रान्सची एअर फ्रान्स सर्वाधिक प्रभावित झाली असून, शनिवारी सकाळी पॅरिस विमानतळावरून पन्नास उड्डाणे रद्द करण्यात आली. ऑस्ट्रेलियाची जेटस्टारने नव्वद उड्डाणे रद्द केली असून, त्यांच्या फ्लीटचा एक तृतीयांश भाग प्रभावित आहे. अमेरिकन एअरलाइन्सकडे तीनशे चाळीस विमाने अडकली आहेत आणि ते अपडेट प्रक्रिया करत आहेत, ज्यामुळे थँक्सगिव्हिंगच्या गर्दीच्या काळात विलंब होत आहेत. डेल्टा एअरलाइन्सने मात्र प्रभाव कमी असल्याचे सांगितले. ब्रिटनमधील ईझीजेटने बहुतेक विमानांवर अपडेट पूर्ण केले असून, शनिवारी पूर्ण सेवा सुरू करण्याचे नियोजन आहे. विझ एअर आणि एअर इंडियानेही अपडेट सुरू केले आहे, तर ब्रिटिश एअरवेजवर फारसा फटका बसलेला नाही.

एव्हिएशन तज्ज्ञ सॅली गेथिन यांनी या घटनेला असामान्य म्हटले आहे. त्या म्हणतात की, प्रत्येक एअरलाइनच्या अपडेट प्रक्रियेनुसार प्रवाशांना त्रास होईल. लंडनच्या गॅटविक विमानतळावर काही गोंधळ दिसला असला तरी हीथ्रो आणि इतर ठिकाणी फारसा परिणाम नाही. ही घटना विमानांच्या सॉफ्टवेअरमधील दुर्मीळ कमकुवतपण दाखवते, पण नियामक आणि उत्पादकांच्या तत्परतेमुळे प्रवाशांची सुरक्षितता अबाधित राहिली आहे. एअरबस आणि EASA सारख्या संस्थांच्या कडक नियमांमुळे अशा समस्या लवकर सोडवल्या जातात आणि विमान वाहतूक विश्वसनीय राहते.